Presesyon, dünyanın dönme eksenindeki çok yavaş bir
yalpalama, koni hareketidir. Bunun nedeni güneş ve ayın çekim etkileri ve
dünyanın şeklinin kusursuz bir küre değil üstten bastırılmış eğri büğrü bir
portakal (geoid) şeklinde olmasıdır. Presesyon (yalpalama) hareketi yüzünden
dünyanın ekvator düzlemi ile ekliptiğin kesişme (ekinoks) noktaları zodyak
takımyıldızları arasında saat yönünde kayar. Bu hareketle Koç (ilkbahar) noktası
zodyak takımyıldızları arasında yılda 50'' (çember saniyesi), 72 yılda ise
1° geriye kayar. Aynı zamanda bu, belirli zaman
periyotlarında dünya ekseninin gösterdiği yönün değişmesine de neden olur.
Presesyonun periyodu -Tam bir daireyi (360°) tamamlaması
için geçen süre- yaklaşık 26.000 yıldır. Günümüzde dünyanın eksenin (kuzey
kutbu) gösterdiği yön Küçükayı takımyıldızının sabit yıldızı Polaris'tir.
M.Ö.3000'lerde kutup yıldızımız Ejderha'nın Thuban yıldızı, M.Ö.13.000'lerde ise
Çalgı takımyıldızının sabit yıldızı Vega idi. M.S 13.000'de de dünya ekseni yine
Vega'yı gösterecek ve kutup yıldızımız da yine o olacaktır.
Presesyon hareketini Yunanlı astronom
Hipparcus (M.Ö. 150) Keşfetmiştir.700 kadar yıldızın listesini çıkartmış ve
yerlerini tespit etmiştir. Kendisinden 150 yıl önce yaşamış olan Timocharis in
çıkarttığı listeleriyle kendisininkileri karşılaştırdığında böyle bir hareketin
varlığını bulmuştur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder